Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła
Systemy wentylacji w domach jednorodzinnych
Wentylacja w domu jednorodzinnym to jedna z obowiązkowych instalacji, którą należy wykonać podczas stawiania własnych czterech ścian.
Aktualnie na rynku dostępnych jest kilka rozwiązań, zaczynając od konwencjonalnej wentylacji grawitacyjnej, a kończąc na wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła lub też wilgoci.
Każdy system wentylacji posiada swoje unikalne zalety oraz wady i warto o nich wiedzieć, wybierając konkretny typ, stąd w tym poradniku zajmiemy się tymi kwestiami, ale i nie tylko, dlatego że poruszymy jeszcze kwestię zasady działania wentylacji grawitacyjnej oraz mechanicznej, a także wskażemy najczęstsze problemy w działaniu oraz podczas montażu.
Dlaczego wentylacja jest tak ważna?
Wiele osób stawiających dom staje przed wyborem odpowiedniego systemu wentylacji.
Do tej pory bardzo często stosowana wentylacja grawitacyjna, nie zawsze jest najlepszym wyborem. Jej głównym mankamentem jest niekontrolowana i nadmierna utrata ciepła, a poza tym aktualnie w 2023 roku taki rodzaj wentylacji nie jest wystarczający do spełnienia norm i co za tym idzie do odbioru budynku.
Wymóg stosowania wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła
Także powoli idziemy w kierunku konieczności wybierania wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła i jak zaraz postaram się to udowodnić, jest to w pełni rozsądne podejście.
Ale zanim to, skupmy się jeszcze przez chwilę na dywagacjach odnośnie konieczności wentylowania pomieszczeń.
Dlaczego w domu niezbędny jest system wentylacji?
Ogólna idea polega na usuwaniu powietrza z budynku przy jednoczesnym dostarczaniu świeżego powietrza do wewnątrz.
Jest to istotne przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa, ale i też komfortu.
Chyba każdy z nas przebywał kiedyś w pomieszczeniu, w którym owa wentylacja była nieskuteczna, a na oknach i ścianach nawarstwiał się grzyb spowodowany nadmierną wilgotnością, która nie została usunięta właśnie przez wentylację. No i jeszcze te nieprzyjemne zapachy.
Ten przykład dość dobrze obrazuje konieczność wentylowania pomieszczeń, a jak dorzucimy do tego kwestię niebezpieczeństwa związaną z czadem, czy dwutlenkiem węgla tj. koniecznością utrzymania niskiej zawartości dwutlenku węgla, to myślę, że na tym można śmiało skończyć argumentowanie.
Użyteczność wentylacji grawitacyjnej
Wentylacja grawitacyjna opiera się na różnicy temperatur, która pozwala na przepływ powietrza i teoretyczną wymianę we wszystkich pomieszczeniach.
Celowo dodałem stwierdzenie teoretyczną, dlatego że w praktyce wentylacja grawitacyjna wykonywana w postaci wyprowadzenia kanałów wentylacyjnych do szachtów kominowych realizowana jest jedynie w konkretnych pomieszczeniach, np. łazienka czy kuchnia, poza tym w takim rozwiązaniu nie wykonuje się podcięć pod drzwiami, które mają umożliwić swobodny przepływ powietrza, a to wszystko sprawia, że tak naprawdę wentylacja odbędzie się tylko w części pomieszczeń.
Od czego zależy wydajność wentylacji grawitacyjnej?
Do tego kwestia skuteczności.
Wiemy, że im większa różnica temperatur, tym lepiej działa wentylacja grawitacyjna, stąd jej zależność od warunków zewnętrznych.
Niestety wiąże się z tym także ogromna ilość ciepła, które zostaje wyprowadzona na zewnątrz w momencie dużej skuteczności wentylacji grawitacyjnej, czyli w okresie zimowym, a to przekłada się na mniej więcej o 30% większe koszty ogrzewania, niż choćby przy wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Także rezygnując z rekuperacji, uciekają nam przez palce realne oszczędności.
Skuteczność wentylacji grawitacyjnej
A jeśli na to wszystko nałożymy filtr w postaci niewielkiej lub wręcz żadnej skuteczności wentylacji grawitacyjnej w okresach, kiedy różnica temperatur wewnątrz budynku i na zewnątrz jest mała, to okaże się, że wybór wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest świetnym wyborem, dlatego że wszystkie do tej pory wskazane niedogodności związane z wentylacją domu jednorodzinnego w sposób grawitacyjny, najzwyczajniej w świecie zostały wyeliminowane w rekuperacji.
Nowoczesne podejście: Rekuperacja
Rekuperacja to system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła i często też wilgoci.
Nie tylko zapewnia ona kontrolowaną wymianę powietrza, ale także pozwala odzyskać nawet do 80% ciepła z usuwanego powietrza.
Jest to efektywny sposób na zapewnienie świeżego powietrza w domu bez dużych strat ciepła, zwłaszcza w okresie zimowych.
Czy rekuperacja zastąpi ogrzewanie budynku?
Rekuperacja z odzyskiem ciepła pozwala podczas transportu powietrza przez wymiennik ciepła na odzysk energii, ale jest to odzysk, a nie sposób na jej generowanie.
Odzysk ciepła w wentylacji mechanicznej, rekuperacji
Nawiewane powietrze, które wcześniej przechodzi przez wymiennik, ale nie mieszając się z powietrzem wywiewanym, pobiera od niego energię, która w klasycznej centrali wentylacyjnej lub wentylacji tradycyjnej zostałaby usunięta na zewnątrz. W rekuperacji tak nie jest.
Ale jak każde urządzenie tak i wymiennik ciepła ma swoją sprawność.
Sprawność odzysku ciepła w rekuperacji z odzyskiem ciepła
Średnia sprawność w dobrze wykonanej i zaprojektowanej instalacji z odzyskiem ciepła może wynosić nawet 80-90% i oznacza to, że po wymienie te 10-20% energii zostanie utracone, ale jest to nadal nieporównywalnie więcej niż ciepło uciekające przez szachty lub okna jak w przypadku wentylacji tradycyjnej.
Gruntowy wymiennika ciepła
Znacznie inaczej ma się sprawa w przypadku gruntowego wymiennika ciepła, dlatego że w takim rozwiązaniu, powietrze zaciągane z zewnątrz np. o temperatura powietrza -20 stopni Celsjusza, zostaje dystrybuowane przez wymiennik ciepła zlokalizowany pod ziemią i zamiast do budynku zaciągać te -20 stopni Celsjusza, zaciągane jest np. +8 stopni Celsjusza, a to wręcz niewyobrażalnie zmniejsza koszty ogrzewania.
Wady wentylacji mechanicznej
Oczywiście, jak każde rozwiązanie, rekuperacja ma swoje wady.
Głównym mankamentem jest dość wysoki koszt inwestycji, który nie każdy jest w stanie pokryć.
Ponadto do skutecznego działania systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła wymagana jest odpowiednia instalacja dystrybucji powietrza, która zajmuje miejsce oraz wymaga surowego stanu budynku, w przeciwnym razie wiąże się z dużą ingerencją w posadzki oraz sufity i w domach zamieszkałych z gruntownym remontem.
Zasada działania rekuperatora
Rekuperator na pozór to dość proste urządzenie.
Za pomocą wentylatorów czerpie powietrze z zewnątrz, przepuszcza je przez wymiennik, który odzyskuje ciepło z zaciąganego z brudnych pomieszczeń powietrza, a następnie to czyste ogrzane powietrze wprowadza do pomieszczeń.
Prosty, ale skuteczny sposób na zapewnienie odpowiedniej i w pełni regulowanej wentylacji.
Pomimo braku złożoności układu ciężko powiedzieć o jego „prostactwie”.
Z rekuperacją jest trochę jak z rowerami, gdzie każdy element za coś odpowiada i nie można tego bagatelizować, dlatego że jeden niedopracowany element będzie wpływał na całość.
Najczęstsze problemy z wentylacją mechaniczną
Nieodpowiednio zaprojektowany i wykonany system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła może sprawiać pewne problemy.
Rekuperacja hałasuje
W sytuacji, kiedy dystrybucja powietrza do pomieszczeń będzie wykonana z nieodpowiednich kanałów, lub kiedy strumień powietrza będzie zbyt duży, czy też rekuperator będzie niewystarczająco wydajny, mogą to być kwestie akustyczne i choćby głośna praca rekuperatora.
Woda gromadząca się w kanałach wentylacyjnych lub w wymienniku ciepła
Czasami z powodu błędów montażowych zdarza się też, że występują problemy z wilgocią zbierającą się w kanałach, czy samej centrali wentylacyjnej.
System wentylacyjny, który nie jest w stanie zadbać o sprawną wymianę powietrza
Jednak najgorszym problemem, z którym praktycznie nie da się już nic zrobić w momencie zalania instalacji w stropie, lub zamknięcia jej w sufitach podwieszanych, jest nieodpowiednio przeliczony projekt wentylacji mechanicznej, lub instalacja wykonana bez takiego projektu.
Dobry projekt wentylacji mechanicznej wykonany na etapie projektowania domu
W takich sytuacjach dość często okazuje się, że ilość kanałów wentylacyjnych uniemożliwia zachowanie wymaganego przepływu powietrza usuwanego i nawiewanego, a to z kolei prowadzi w najlepszym przypadku do problemów np. z nadmierną wilgocią, a w najgorszym z koniecznością zrezygnowania z eksploatacji takiej instalacji, czyli mówiąc po chłopsku, pieniądze wywalone w błoto.
Dlatego tak ważne jest, aby przed podjęciem decyzji o wyborze systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła i wilgoci dokładnie przeanalizować wszystkie dostępne opcje oraz potencjalne trudności, a następnie nie oszczędzać na projekcie i dobrych materiałach, dlatego że bardzo ciężko będzie do tego wrócić, zwłaszcza jeśli budynek zostanie wykończony.
Klucz do sukcesu w systemie wentylacji mechanicznej
Kluczem do sukcesu w zakresie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest odpowiedni projekt, bez niego nawet najlepszy system może działać nieprawidłowo.
Projekt wentylacji grawitacyjnej
Istotne jest, żeby w skład takiego projektu wchodził bilans przepływu powietrza usuwanego oraz nawiewanego.
Bilans powietrza nawiewanego oraz powietrza wywiewanego
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła musi dostarczać zarówno świeże powietrze, jak i też usunąć zużyte powietrze, mało tego, ilość powietrza musi być odpowiednia dla każdego z pomieszczeń i do tego będzie różna w każdym z nich.
Dobór wydajności centrali wentylacyjnej – rekuperatora
Dopiero dysponując takim bilansem, można podejść do kwestii doboru wydajności samej centrali wentylacyjnej oraz odpowiedniego jej typu.
Ale to nie koniec, choć nad czym ubolewam, większość firm właśnie na tym kończy omawiany projekt.
Obliczenia głośności praca rekuperatora
Następnym krokiem jest przeliczenie instalacji dystrybucji powietrza, wyznaczenie tras oraz puntków, sprawdzenie sprężu oraz co równie istotne poziomów akustyki z zachowaniem tych wymaganych przez normę.
I dopiero taki komplet informacji stanowi dobre podwaliny do montaż rekuperacji.
Montaż rekuperatora, gdzie zamontować rekuperator?
Praktycznie każda centrala wentylacyjna z odzyskiem wilgoci i ciepła, nie jest odporna na pracę w ujemnych temperaturach, dlatego najczęściej rekuperator montuje się w części ogrzewanej budynku.
Oczywiście montaż rekuperacji jest możliwy np. na nieogrzewanym poddaszu, ale wtedy szczególne znaczenie ma wybór rekuperator przystosowanego do pracy w takich warunkach.
Poza tym kanały wentylacyjne w system wentylacji także powinny zostać montowane w przestrzeniach ogrzewanych, lub muszą zostać odpowiednio wyizolowane, żeby ograniczyć wymiany energii.
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła – podsumowanie
Rekuperacja to nowoczesne rozwiązanie wentylacji mechanicznej pozwalającej na odzysk ciepła, które może przynieść wiele korzyści.
Choć wymaga pewnej inwestycji, warto rozważyć jej zastosowanie w swoim domu zwłaszcza na etapie budowy, tym bardziej jeśli zależy nam na oszczędnościach na ogrzewaniu oraz świeżym, przefiltrowanym powietrzu, co z kolei zapewni wysoki komfort podczas przebywania w wentylowanych pomieszczeniach.
Mamy nadzieję, że ten poradnik przybliżył Ci temat rekuperacji i pomoże podjąć świadomą decyzję. Zapraszamy do kontaktu z nami w przypadku dodatkowych pytań czy wątpliwości.
Dlaczego warto akurat w Recool wykonać instalację rekuperacji?
WYCENA
BILANS
PROJEKT
PROTOKÓŁ
