Przedstawię ten temat na najbardziej popularnym systemie z rozdzielaczami i puszkami rozprężnymi.
Zacznijmy od centralnej części instalacji, którą stanowi rekuperator.
Do urządzenia doprowadza się instalację zasilającą, oraz często komunikację ze sterownikiem naściennym, z kolei wyprowadza się odpływ skropliny.
Kolejną częścią jest instalacja czerpni i wyrzutni, czyli kanały bezpośrednio wychodzące z urządzenia, które kończą kratki.
Z drugiej strony mamy instalację dystrybucji powietrza, która również wychodzi z urządzenia, ale następnie przechodzi w rozdzielacze, a stamtąd elastycznymi kanałami prowadzona jest do skrzynek rozprężnych, które łączą się okrągłymi kanałami z anemostatami.
Ile będzie kosztowała rekuperacja, jeśli wykonam ją samodzielnie?
Dość często osoby budujące dom dochodzą do wniosku, że samodzielne wykonanie instalacji rekuperacji będzie bardziej opłacalne, niż zatrudnianie do tego firmy, ale czy tak jest?
W tym nagraniu wskażę rynkowe ceny poszczególnych składowych rekuperacji na przykładzie parterowego domku o powierzchni około 150 m2. Oczywiście katalogowe ceny będę podawał z 23% VAT’em.
Zacznijmy od centrali wentylacyjnej potocznie nazywanej rekuperatorem. Za przeciętnej jakości sprzęt na wymienniku przeciwprądowym przyjdzie nam zapłacić między 8 a 15 tys. zł w wersji bez odzysku wilgoci, oraz o nawet 5 tys. więcej za wersję z entalpią. Do tej kwoty należy doliczyć rozruch centrali przez firmę z autoryzacją, inaczej nie będziemy mieli pełnej gwarancji na sprzęt.
Drugą składową będzie materiałówka, czyli wszystkie kanały, puszki rozprężne, rozdzielacze, anemostaty, kratki czerpni i wyrzutni, przedłużki do anemostatów, ale i też taśmy, opaski czy bednarka. Za takie zestawienie średnio będzie trzeba zapłacić niecałe 10 tys. zł.
Do tego dochodzi koszt projektu, który w najprostszej wersji, czyli bez pieczątek kierownika robót sanitarnych wyniesie 200-300 zł, a taki z pieczątką i dwa razy więcej.
Warto pamiętać także o wydatkach związanych z wypożyczeniem narzędzi do wykonania przepustów pod anemostaty i czerpnię oraz wyrzutnię.
No i na końcu koszty ukryte w postaci poświęconego czasu czy to na edukację, czy montaż, którego praktycznie nikt nie liczy.
No więc zamykając całość klamrą, za projekt, narzędzia, materiały, rozruch zapłacimy jakieś 20-25tys. zł i to nie w mega wypasionym wariancie, a do tego poświęcimy jeszcze sporo czasu na edukację i wykonanie.
Dobra firma, która specjalizuje się w takich instalacjach, wykona ją od początku do końca pewnie za plus minus 30 tys., zł nie angażując praktycznie wcale Twojego czasu.
Także pytanie, czy warto bawić się w to samodzielnie?
Elementy rekuperacji, o których prawdopodobnie nie miałeś pojęcia.
1. Kratka wyrzutni z okapnikiem.
W przeciwieństwie do najprostszych wersji kratek te z okapnikiem zapobiegają zawilgoceniom elewacji, co prowadzi do jej uszkodzenia.
2. Kratka czerpni z przesłoną.
Powietrze, które wpada do standardowej kratki, która nie jest niczym przesłonięta, może mieć różny charakter, co w niektórych przypadkach będzie wpływało niekorzystnie na pracę instalacji.
Dzięki zastosowaniu przesłony, strumień powietrza zaciąganego jest stały.
3. Anemostaty Zehnder z serii ComfoValve Luna z możliwością bardzo dokładnej regulacji.
Jeśli musisz, albo po prostu chcesz ustawić bardzo dokładny strumień powietrza w instalacji wentylacji, to te anemostaty będą do tego idealnie.
4. Przepustnice lub inaczej nazywane tłumiki montowane przed anemostatem.
Mogą stanowić alternatywę dla wspomnianych anemostatów Luna i pozwalają na dokładniejsze wyregulowanie strumienia powietrza w instalacji.
5. Filtry stożkowe do anemostatów.
Jest to dodatkowa filtracja powietrza czy to zaciąganego, czy nawiewanego, która z jednej strony pozwoli na utrzymanie higieny instalacji, a z drugiej strony zapobiegnie powstawaniu czarnych obwódek dookoła anemostatów.
Materiał ten traktuję jako orientacyjną informację dla klientów, o technologii wykonywania przepustów w instalacji rekuperacji.
Przede wszystkim zależy mi na tym, żeby zobrazować tę kwestię, nie koniecznie, tworząc instrukcję 1 do 1 dla każdego przypadku, dlatego że jakikolwiek projekt zawsze należy traktować indywidualnie.
Ok, do brzegu.
Otwory pod anemostaty.
Pod anemostaty należy zostawiać przepusty o średnicy umożliwiającej swobodne wprowadzenie przedłużek do skrzynek rozprężnych.
W zależności od średnicy anemostatów także średnice przepustów będą inne.
Wszystkie wartości podawane są indywidualnie dla każdego projektu.
Otwory na czerpnię i wyrzutnię.
Jeśli chodzi o przejścia na czerpnię i wyrzutnię, to osadzone w nich zostają sztywne rury z izolacją o konkretnej średnicy, która w dalszej części redukuje się na większą, odpowiadającą kratce czerpni czy wyrzutni.
Przejścia powinny być wykonywane z odpowiednim pochyleniem na zewnątrz.
Piony.
Także same przepusty w stropie na piony powinny umożliwić swobodne wsunięcie kanałów sztywnych z izolacją.
Możliwe jest pozostawienie pod piony prostokątnego otworu w stropie o konkretnych wymiarach.
System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła to już codzienność w nowych domach.
Instalacja taka, wymusza przepływ powietrza w każdym pomieszczeniu dostarczając świeże przefiltrowane powietrze z zewnątrz, przy tym usuwając powietrze brudne.
Wymiana zachodzi przez tzw. czerpnie i wyrzutnie, zlokalizowaną w ścianach budynku.
Minusem tego rozwiązania jest nawiewanie powietrza do domu o temperaturze otoczenia, gdzie w zimę jest ono chłodne a latem gorące, czyli totalnie na odwrót niż chcemy.
Można to jednak zmienić, przepuszczając powietrze przez sieć kanałów zakopanych w ziemi, które zimą je ogrzewają, a latem ochładzają, ograniczając tym samym koszty ogrzewania lub zapewniając darmową klimatyzację.
Ten system kanałów to właśnie gruntowy wymiennik ciepła.
Wentylacja grawitacyjna w domu jednorodzinnym – jak poprawić wentylację w domu?
Wiele osób, które buduje lub remontuje dom, staje przed decyzją wykonania wentylacji w budynku. Systemów wymiany powietrza jest wiele, a do najpopularniejszych zalicza się wentylacja grawitacyjna oraz wentylacja mechaniczna bez i z odzyskiem ciepła i jak to zwykle bywa, każde z nich posiada wady oraz zalety.
W tym wpisie możliwie krótko postaram się opowiedzieć o tym, dlaczego wentylacja grawitacyjna w domu to niewystarczająco dobre rozwiązanie do uzyskania odpowiedniego przepływu powietrza, które do utrzymania dopływu świeżego powietrza do pomieszczeń z zewnątrz musi wiązać się z brakiem odzysku ciepła i najzwyczajniej mówiąc jego niekontrolowaną i nadmierną utratą.
Kiedy wentylacja grawitacyjna działa dobrze?
Jeśli zaczniemy zastanawiać się nad tym, dlaczego wentylacja grawitacyjna w domu, w ogóle działa, to bardzo szybko dojdziemy do wniosku, że musi odpowiadać za to konkretne zjawisko fizyczne.
Ogólnie rzecz biorąc, chodzi o różnice temperatur, która pozwala na przepływ powietrza i teoretyczną wymianę powietrza we wszystkich pomieszczeniach.
Choćby z tego prostego założenia wynika, że wentylacja naturalna działa tylko i wyłącznie, kiedy występuje różnica temperatur i oczywiście skuteczność wentylacji naturalnej nawiewno wywiewnej jest tym lepsza, im większa jest delta temperatur.
Z drugiej strony prowadzi to do wniosku, że jeśli powietrze z zewnątrz ma zbliżoną temperaturę do powietrza wewnątrz budynku, to występuje brak jakiejkolwiek wentylacji w domu.
Wentylacja grawitacyjna – jak ją prawidłowo wykonać?
Kiedy do tematu wymiany powietrza w domu przy wykorzystaniu wentylacji grawitacyjnej dodamy fakt, że ilość kratek wentylacyjnych nie odpowiada ilości pomieszczeń, a kanał wentylacyjny obok komina często zapewnia wymianę powietrza tylko z kuchni, to szybko dojdziemy do wniosku, że nawet jeśli występuje różnica temperatur to i tak przepływ powietrza w domu nie jest zachowany.
Sytuacji nie polepsza również fakt, że nawiewniki okienne przeważnie są zamknięte, żeby ciepło nie uciekało z budynku, co dodatkowo powoduje brak możliwości swobodnego przepływu powietrza w pomieszczeniach.
Ale nawet jeśli wyeliminujemy wszystkie wyżej wymienione czynniki i pozwolimy na swobodny przepływ powietrza w każdym z pomieszczeń oraz odpowiednie warunki dla działającej wentylacji, to i tak sam sposób wentylacji grawitacyjnej nie wpłynie na poprawienie jakość powietrza, a ilość ciepła, która zostanie usunięta, spowoduje jego duże straty.
Wentylacja grawitacyjna a instalacja wentylacji mechanicznej
Z tego powodu ten rodzaj wymiany powietrza w domach powoli odchodzi do lamusa, bo w praktyce jedyną jego zaletą jest niższy koszt w stosunku do wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.
Z kolei, jeśli mówimy już o tzw. rekuperacji, to warto zaznaczyć, że jest to system, który nie dość, że usuwa zużyte powietrze z pomieszczeń, to jeszcze nawiewa świeże powietrze z zewnątrz, a do tego wszystkiego pozwala na odzysk ciepła na poziomie średnio 80%.
Do tego działa w każdych warunków atmosferycznych, nie ma konieczności otwierania okien i pozwala poprawić jakość powietrza poprzez jego filtrację.
Wady wentylacji mechanicznej
To najważniejsze zalety wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, ale jakie ma wady takie rozwiązanie? Oczywiście pierwszą wadą, z powodu której wiele osób rezygnuje z wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, jest kwestia finansowa.
Koszt systemu waha się od 25 do 40 tys. złotych, a żeby system działania prawidłowo w domach, wymaga się instalacji dystrybucji powietrza w tym kanałów wentylacyjnych, elementów nawiewnych oraz wywiewnych tzw. anemostatów i co najistotniejsze centrali wentylacyjne potocznie nazywanego rekuperatorem.
Jak działa rekuperator – zasada działania Każdy rekuperator zostaje wyposażony w wymiennik i wentylatory, które zapewniają zaciąganie świeżego powietrza z zewnątrz do pomieszczeń w budynku.
Czerpiąc powietrza z kratek wentylacyjnych, a następnie dystrybuując je i jednocześnie odzyskując ciepło, a nawet wilgoć w wymienniku entalpicznym (czego nie możemy w żaden sposób przypisać do wentylacji grawitacyjnej, gdzie ilość nawiewanego powietrza jest nam nieznana), taka sama masa zużytego powietrza zostaje usunięta z budynku siecią kanałów wywiewnych.
Z uwagi na fakt, że praca rekuperatora jest ciągła i co najważniejsze znana, brak wymiany powietrza wystąpi jedynie w przypadku zatrzymania pracy centrali.
W szczególnym przypadku, kiedy zależy nam na dodatkowej filtracji powietrza zaciąganego z zewnątrz, możemy wpłynąć na działanie wentylacji mechanicznej, dokładając filtry powietrza o większej precyzji filtracji, co niemalże w każdym przypadku nie wymaga dodatkowych elementów instalacji wentylacji.
Wentylacja mechaniczna – najczęstsze problemy
Jeszcze jedną rzeczą, o której należy pamiętać, jeśli zdecydujemy, że w naszym domu ostatecznie będzie wentylacja mechaniczna nawiewno wywiewna to kwestia systemu dystrybucji powietrza.
Unikajmy instalacji z wykorzystaniem kanałów stalowych.
Duże średnice kanałów, krótkie odcinki i bliskie odległości nawiewników sprawiają, że ten rodzaj wentylacji jest wręcz nieakceptowalny pod względem akustyki w domach, pomimo że zapewniona zostaje wymiana powietrza.
Jakie warunki powinna spełniać prawidłowa wentylacja
Na sam koniec zostawiłem kwestię, która w całym temacie wymiany powietrza jest niesamowicie kluczowa, no i oczywiście jest to sprawa projektu.
Co z tego, że kupimy najlepszy rekuperator na rynku, co z tego, że wybierzemy najlepsze materiały, jeśli na sam koniec okaże się, że system wentylacji w budynku po prostu nie działa.
Regularnie spotykamy domy, w których to ekipa budowlana od stawiania ścian zadeklarowała się, że wykona system wentylacji mechanicznej, a potem okazało się, że jest ona niewydajna, ponieważ nikt nie zrobił pod nią projektu, a konkretnie nie policzył bilansu przepływu powietrza i w konsekwencji w budynku występuje brak wentylacji, która przy nieotwieralnych oknach stanowi poważny problem.
Równie częstymi przypadkami są problemy z niewydajną wentylacją objawiające się nadmierną wilgotnością w domu, a następnie wychodzącym grzybem na ścianach.
I za każdym razem można było tego wszystkiego uniknąć niewielką inwestycją w projekt albo podjęciem współpracy z fachowcami od wentylacji.
Z tego powodu jako osoby z dużym doświadczeniem w projektowaniu i wykonywaniu systemów rekuperacji zalecamy wszystkim osobą, które planują wykonanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła i lub wilgoci w swoich domach, żeby nie szukać oszczędności, rezygnując z projektu albo zlecając go osobą, które podstaw wentylacji uczyły się z poradników na YouTube.
3 rzeczy, na które należy zwrócić szczególną uwagę przy wykonywaniu instalacji rekuperacji w domu o konstrukcji szkieletowej cz.2
Po wykonaniu przepustów w stropie i poprowadzeniu przedłużek do anemostatów należy dodatkowo uszczelnić warstwę paroizolacji. Nie zapomnij o tym.
System czerpni i wyrzutni przeważnie izolowany jest osobno, także można go poprowadzić po stropie na nieogrzewanym poddaszu.
Wybierając lokalizacje kratek czerpni i wyrzutni uwzględnij zarówno kwestię samej okolicy, np.: czy czerpnia nie jest od strony piaszczystej drogi, ale także możliwości serwisowe, np.: unikaj montażu czerpni w trudno dostępnych miejscach, które utrudnią regularne przeprowadzanie konserwacji.
3 rzeczy, na które należy zwrócić szczególną uwagę przy wykonywaniu instalacji rekuperacji w domu o konstrukcji szkieletowej cz.1
Pamiętaj, żeby przepusty w ścianach pod czerpnię i wyrzutnie wykonywać w technologii zgodnej z wytycznymi producenta. Najważniejsze kwestie to szczelność izolacji oraz palność użytych materiałów.
Jeśli budynek jest parterowy to instalacje dystrybucji powietrza najlepiej rozłożyć w warstwie docieplenia stropu poddasza.
Sprawdź, czy centrala wentylacyjna wymaga do sterowania osobnego panela przewodowego. Jeśli tak jest, to nie zapomnij o poprowadzeniu kabla lub peszel z pilotem od urządzenia do docelowej lokalizacji kontrolera.
Instalację dystrybucji powietrza w systemie rekuperacji najlepiej prowadzić pod lub w warstwie izolacji.
W przypadku domu o lekkiej konstrukcji szkieletowej dobrze będzie rozprowadzić kanały pomiędzy warstwami wełny w lekkim stropie.
W domach o klasycznej murowanej konstrukcji kanały stosowanie jest poprowadzić w warstwie styropianu po stropie, a następnie całość przykryć jastrychem.
Jeśli nie ma takiej możliwości, to instalację można rozłożyć nad sufitem podwieszanym w części użytkowej, ewentualnie po wylanym stropie, ale wtedy kanały należy dodatkowo wyizolować.
Rynek oferuje kilka rozwiązań do wykonania instalacji dystrybucji powietrza w domach jednorodzinnych, ale nie wszystkie są dobrym wyborem.
Najlepiej sprawdzają się kanały elastyczne o małych przekrojach, z rury karbowanej.
Dzięki relatywnie niewielkim przekrojom pozwalają na wykonanie instalacji o niewielkich gabarytach, którą można schować w ścianach, pod wylewką lub w suficie podwieszanym.
Mają one dobre właściwości akustyczne, a dzięki wewnętrznym wkładkom także i zdrowotne. Innym spotykanym rozwiązaniem są sztywne kanały z rur ocynkowanych popularnie nazywane SPIRO.
O ile sprawdzają się one w przypadku dużych instalacji wentylacji, o tyle w domach jednorodzinnych już nie do końca.
Duże przekroje, konieczność dodatkowej izolacji i bardzo mocne przenoszenie dźwięków sprawiają, że stanowczo odradzamy taki wybór przy projektowaniu i wykonawstwie instalacji rekuperacji.
